Monitoring lokaal sportbeleid

Beleid

Beleid maken, ook in de sport- en beweegsector, is een dynamisch proces. Het start veelal met een goede analyse van de huidige situatie en een visie waar het beleid zich in de (nabije) toekomst op zou moeten richten; op de gewenste doelen en effecten en wat daarin realistisch is. Vaak is sprake van een leer- en verbetercyclus, waarin tussentijds het beleid wordt gevolgd en bijgesteld en achteraf resultaten worden geëvalueerd. Idealiter zijn bij het maken, uitvoeren en monitoren van beleid zowel beleidsmakers, uitvoerders als eindgebruikers in de samenleving betrokken.

Het Mulier Instituut ondersteunt in dit proces en verzamelt in bijvoorbeeld voortgangsrapportages relevante gegevens over de input, activiteiten, resultaten en effecten van beleid. Dit stelt de beleidsmaker in staat de voortgang in het (beleids)programma te verantwoorden of om het beleid bij te sturen.

Steeds vaker leggen beleidsmakers (jaarlijks) rekenschap af van de ontwikkeling in het uitgezette beleid, de behaalde resultaten en de gerealiseerde effecten. Met een beleidsmonitor van het Mulier Instituut kunt u de voortgang in het beleids(programma) verantwoorden en doet u inzichten op die u kunt gebruiken voor tussentijdse bijsturing van het ingezette beleid. Het Mulier Instituut heeft een breed instrumentarium aan beleidsmonitoren beschikbaar waar gemeenten gebruik van kunnen maken, onder andere voor de monitoring en evaluatie van de inzet van buurtsportcoaches, voor het JOGG-programma, en voor projecten in het sociaal domein. Daarnaast ondersteunt het Mulier Instituut, op basis van de brede onderzoeksmatige expertise, diverse gemeenten bij het opzetten van een goed monitor- en evaluatiesysteem voor het lokale sportbeleid.

Monitor Lokaal Sportbeleid

Omdat sportbeleid niet statisch is, maar in ontwikkeling en afhankelijk van een bredere context, heeft het Mulier Instituut een Monitor Lokaal Sportbeleid ontwikkeld om grip te houden op het sport- en beweegbeleid van gemeenten. Het Mulier Instituut monitort in samenwerking met Vereniging Sport en Gemeenten (VSG) de ontwikkelingen in lokaal sport en beweegbeleid om de twee of vier jaar. Deze Monitor Lokaal Sportbeleid heeft aandacht voor de afzonderlijke fasen van de beleidscyclus, zodat de opgedane kennis verder reikt dan alleen de inhoud van het beleid. In 2016 heeft de eerste meting plaatsgevonden waarbij een vragenlijst met 45 vragen is uitgezet bij alle Nederlandse gemeenten en hiermee een totaalbeeld is geboden van het gemeentelijke sport- en beweegbeleid en ontwikkelingen die zich daarin voordoen (zie Monitor Lokaal Sportbeleid: faciliteren, activeren en inspireren). Aanvullend hierop vinden diverse tussentijdse metingen plaats bij het gemeentepanel van VSG om specifieke aspecten van het sportbeleid of de context te belichten. Zo heeft het Mulier Instituut deze tussentijdse metingen in het verleden benut om inzicht te krijgen in de invloed van de recessie op gemeentelijk sportbeleid (zie recessiepeiling gemeenten) of om zicht te krijgen op de aandacht in het beleid voor sport voor mensen met een beperking. Hiermee houdt het Mulier Instituut een vinger aan de pols bij het sport- en beweegbeleid en houdt het goed zicht op actuele beleidsvraagstukken bij gemeenten, en is zo goed in staat om gemeenten van dienst te zijn bij hun onderzoeksvragen.

Ondersteuning gemeenten bij monitoring en evaluatie inzet buurtsportcoaches

Op basis van de ervaringen en kennis uit voorgaand en lopend onderzoek naar het voormalige programma Sport en Bewegen in de Buurt en de huidige Brede Regeling Combinatiefuncties, is duidelijk dat vrijwel alle gemeenten de inzet van buurtsportcoaches zien als een impuls voor hun lokale sportbeleid. De meeste gemeenten zoeken echter nog naar goede instrumenten waarmee ze op lokaal niveau hun eigen beleid/implementatie kunnen monitoren en evalueren. Wat levert de inzet van buurtsportcoaches bijvoorbeeld lokaal op? En is er aanleiding om doelen of aanpakken bij te stellen? Van belang daarbij is dat lokaal ‘eigen’ doelstellingen aan de inzet van buurtsportcoaches zijn gekoppeld en monitoring en evaluatie dus maatwerk vergt.

Stappenplan

In 2018 heeft het Mulier Instituut een stappenplan ontwikkeld om gemeenten handvatten te bieden om zelf een monitorings- en evaluatieplan op te stellen en deze te integreren in de werkzaamheden van de buurtsportcoach/combinatiefunctionaris/cultuurcoach en partners. Bij het stappenplan worden praktische werkbladen geleverd en voorbeelden van het monitorings- en evaluatiebeleid van verschillende gemeenten. Daarnaast heeft het Mulier Instituut samen met Kenniscentrum Sport een handig overzicht gemaakt van de belangrijkste openbare data voor sport- en beweegbeleid. Het doel van deze producten is de kennis die gemeenten hebben over monitoring en evaluatie te vergroten, zodat zij in staat zijn goede plannen voor de monitoring en evaluatie van hun lokale beleid ten aanzien van buurtsportcoaches te (laten) ontwikkelen en uitvoeren.

Ondersteuning op maat

Omdat monitoring en evaluatie van de lokale doelstellingen altijd maatwerk blijft, biedt het Mulier Instituut individuele gemeenten of werkgeversorganisaties ook advies bij de invulling, opzet en uitvoering van de monitoring en evaluatie van buurtsportcoaches, combinatiefunctionarissen en cultuurcoaches. Heeft u daar interesse in of zoekt u meer informatie, neem dan contact op met Wikke van Stam.

Ondersteuning lokale Monitoring en Evaluatie JOGG-gemeenten

Om gemeenten te ondersteunen bij de lokale monitoring en evaluatie van de JOGG-aanpak begeleidt het Mulier Instituut gemeenten bij de opzet van een monitor- en evaluatieplan, het formuleren van SMART-doelen, het uitvoeren van de lokale evaluatie en de rapportage van de resultaten. Dit doet het Mulier instituut vanuit zijn rol als ‘M&E-expert’ in opdracht van Jongeren Op Gezond Gewicht.

Team:Fit

In samenwerking met Team:Fit ontwikkelde het Mulier Instituut een beleidsmonitor voor Team:Fit, een initiatief van Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG) dat als doelstelling heeft om het aanbod in sportkantines gezonder te maken.

In de beleidsmonitor Team:Fit wordt aandacht besteed aan de ambities, ervaringen in de uitvoering, het beleid en de ondersteuningsbehoefte van verenigingen en accommodaties bij de aanpak van Team:Fit, een gezondere sportkantine. Alle deelnemende verenigingen en accommodaties aan Team: Fit ontvangen jaarlijks een vragenlijst. Op deze manier wordt de ontwikkeling en de borging van Team:Fit in de organisaties gevolgd.

De beleidsmonitor is een vervolg op de 0- en 1-meting die eerder voor Team:Fit (voorheen De Gezonde Sportkantine) zijn uitgevoerd. Klik hier voor de publicatie ‘Gezonde Sportkantine: Meting 2014’

Almere: Evaluatie Aanpak Gezond Gewicht

Met de Aanpak Gezond Gewicht Almere (AGGA) 2017-2021 zet de gemeente Almere in op het stimuleren van een gezonde leefstijl van kinderen. Deze integrale aanpak is onderverdeeld in twee pijlers: ‘collectieve preventie’ en ‘ketenaanpak overgewicht kinderen’. De gemeente Almere heeft het Mulier Instituut opdracht gegeven om de stand van zaken op deze twee pijlers te evalueren. De resultaten geven inzicht in de opbrengsten tot nu toe en geven richting om de aanpak, waar nodig, bij te sturen.

Voor de evaluatie worden beschikbare cijfers gebruikt, zoals registraties van deelname aan activiteiten die een gezonde leefstijl van kinderen bevorderen. Daarnaast worden interviews gehouden met professionals die bij de aanpak betrokkenen zijn. Zij worden onder andere bevraagd over de behaalde successen in de afgelopen periode, taken en verantwoordelijkheden, en verbeterpunten binnen het proces. De resultaten worden verwerkt in een bondige rapportage en door middel van een mondelinge presentatie aan de gemeente Almere teruggekoppeld. Ook worden door het Mulier Instituut handvatten aangedragen voor een toekomstig monitoring- en evaluatieplan.

Contactpersoon: Amika Singh.

Neder-Betuwe: buurtsportcoaches en JOGG

Presenteren resultaten activiteiten buurtsportcoaches in gemeente Neder-Betuwe en ontwikkelen registratie- en evaluatietool buurtsportcoaches/JOGG

De gemeente Neder-Betuwe zet vanuit de Brede Regeling Combinatiefuncties (BRC) buurtsportcoaches in en is tevens sinds 2018 JOGG– (Jongeren op Gezond Gewicht) gemeente.

De gemeente heeft verschillende projecten ingezet die zowel binnen de BRC-regeling als JOGG vallen. Binnen dit onderzoek wordt ingezoomd op de volgende drie projecten:

  • Pilot bewegingsonderwijs, waarbij wordt gericht op kinderen met overgewicht. Binnen de pilot worden o.a. fittesten op school uitgevoerd om de gezondheid van de kinderen te bepalen.
  • Vitaliteitsdagen ouderen, waarbij de focus ligt op niet-vitale ouderen. Tijdens een vitaliteitsdag wordt bij de ouderen nagevraagd wat hun wensen zijn op sportgebied en worden verschillende gezondsheidsparameters gemeten.
  • (Ge)zin in fit, gericht op gezinnen met kinderen met (beginnend) overgewicht. Via zorgverleners of school worden zij doorverwezen naar dit project. Ze krijgen een coach toegewezen die op maat adviezen geeft en de kinderen volgen allen de gezamenlijke lessen (over voeding, bewegen, etc.) die bij dit project horen.

Binnen bovenstaande projecten is veel informatie verzameld door de uitvoerende buurtsportcoaches. De gemeente Neder-Betuwe heeft het Mulier Instituut gevraagd om uit deze veelheid aan informatie de belangrijkste resultaten samen te vatten en te presenteren. Daarnaast gaat het Mulier Instituut een monitoring- en evaluatietool en template factsheet ontwikkelen, zodat de gemeente in de toekomst eenvoudig monitoring- en evaluatieresultaten kan registreren en presenteren.

Contactpersoon: Linda Ooms.