Gezonde leefstijl

Een gezonde leefstijl, voldoende sporten en bewegen en gezond eten, is al jaren een belangrijk aandachtspunt. Het Mulier Instituut verricht verschillende onderzoeken die zijn gericht op het bevorderen van gezond gedrag van mensen.

Evaluatie werkzame elementen integrale aanpak overgewicht kwetsbare groepen

Bijna de helft van de volwassenen in Nederland heeft overgewicht. Een belangrijk volksgezondheidsprobleem dat vraagt om een integrale aanpak, met name voor kwetsbare groepen zoals mensen met een migratieachtergrond of een lage sociaaleconomische status. Maar wat zijn de werkzame elementen van een dergelijke integrale aanpak voor deze doelgroep?

De komende drie maanden zet het Mulier Instituut vanuit een consortium, in opdracht van ZonMw, de eerste stappen om deze vraag te beantwoorden, waarbij wij ons specifiek richten op de kwetsbare volwassenen met een migratieachtergrond en volwassenen met een lage sociaaleconomische status.

Het onderzoek valt binnen de eerste fase van de subsidieronde van het Preventieprogramma 2019-2022: Werkzame Elementen. Het doel van het onderzoek is inzicht krijgen in wat werkt binnen een integrale aanpak van overgewicht en waar kennislacunes liggen, het bouwen van een consortium en het vormgeven van een onderzoeksvoorstel voor de tweede fase van de subsidieronde.

Methoden van onderzoek zijn een scoping review van bestaande literatuur en gesprekken met de doelgroep zelf en betrokken professionals. Zo worden drie focusgroepen met specifieke kwetsbare doelgroepen gevoerd, houden we (groeps)interviews met kennispartners, wetenschappers, interventie-eigenaren en uitvoerders en organiseren we een expertmeeting.

Klik hier voor meer informatie in het factsheet vooronderzoek ‘Werkzame elementen
voor de integrale aanpak van overgewicht en obesitas bij kwetsbare groepen’.

Contactpersoon: Dorine Collard

Monitoring activiteiten en prestaties Jongeren Op Gezond Gewicht (JOGG)

De integrale aanpak van Jongeren Op Gezond Gewicht, gericht op het veranderen van de omgeving om een gezonde leefstijl en gezond gewicht bij kinderen en jongeren te bevorderen, wordt door het Mulier Instituut sinds 2016 gemonitord. In een jaarlijkse rapportage worden de inzet, activiteiten en prestaties van Jongeren Op Gezond Gewicht beschreven en wordt hierop gereflecteerd om de aanpak bij te sturen. Het MI ondersteunt Jongeren op Gezond Gewicht daarnaast bij de doorontwikkeling en versterking van de M&E-pijler.

Klik hier om de Monitor Jongeren Op Gezond Gewicht 2018 te downloaden (pdf).

Klik hier voor de samenvatting en beschouwing van de Monitor 2018 (pdf).

Klik hier om de Monitor Jongeren Op Gezond Gewicht 2017 te downloaden (pdf).

Klik hier om de Monitor Jongeren Op Gezond Gewicht 2016 te downloaden (pdf).

Evaluatie JOGG-aanpak

In de periode 2020-2023 zal een multidisciplinair team, gecoördineerd door het Mulier Instituut, een praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek uitvoeren naar de JOGG-aanpak. Het hoofddoel van dit onderzoek is om te evalueren wat de opbrengsten en werkzame elementen zijn van de lokale JOGG-aanpak op de integrale werkwijze, de gezonde omgeving, de gezonde leefstijl en het gezond gewicht van kinderen en jongeren in JOGG-gemeenten.

De JOGG-aanpak bestaat uit veel verschillende elementen. Tijdens de lokale uitvoering wordt de aanpak bij implementatie aangepast aan de lokale context. Bij deze evaluatie wordt daarom specifiek gekeken naar hoe de lokale uitvoering eruit ziet en wat, voor wie, in welke context werkt.

Het onderzoek bestaat uit een mix van kwalitatieve en kwantitatieve methoden. Er worden onder andere interviews, gesprekken en werksessies met JOGG regisseurs, beleidsmedewerkers, praktijkprofessionals en de doelgroep (kinderen en ouders) gehouden. Ook wordt samen met JOGG-professionals en de doelgroep onderzoek gedaan om opbrengsten zoals een gezonde omgeving en ervaren gezondheid in kaart te brengen. Daarnaast worden, samen met de praktijkprofessionals en de doelgroep, handvatten of monitor instrumenten verder ontwikkeld. Waar het gaat om cijfers over gezond gedrag en gezond gewicht in JOGG-gemeenten wordt zo veel mogelijk gebruik gemaakt van data die reeds verzameld wordt.

Het onderzoek wordt uitgevoerd in samenwerking met verschillende universiteiten (Amsterdam UMC – Locatie VUmc, Erasmus Universiteit Medisch Centrum Rotterdam, Universiteit van Utrecht, Wageningen University and research), hogescholen (Amsterdam University of Applied Sciences , Hanze University of Applied Sciences) en kennisinstellingen (RIVM, Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ)).

Met het onderzoeksproject beogen we inzicht te krijgen in de werking van de JOGG-aanpak in verschillende contexten en de werkzame elementen van de aanpak. Uit het onderzoek komen daarnaast praktische handvatten voor de landelijke JOGG-organisatie en JOGG-gemeenten, waarmee de JOGG-aanpak kan worden versterkt.

Expertfunctie Monitoring en Evaluatie JOGG-gemeenten

Naast het monitoren en evalueren van de JOGG-aanpak geeft het Mulier instituut JOGG-gemeenten advies over hoe zij de lokale JOGG-aanpak het beste kunnen monitoren en evalueren. Het Mulier Instituut vervult de rol als M&E-expert door gemeenten te adviseren over de invulling van monitoring en evaluatie die aansluit op de aanpak voor het stimuleren van een gezonde leefstijl.

Uitgelicht

Aantal gemeenten, partners en potentieel bereik van JOGG blijft groeien; borging belangrijk aandachtspunt

Jongeren Op Gezond Gewicht (JOGG) heeft in 2018 potentieel meer dan 1 miljoen kinderen en jongeren (tot en met 19 jaar) bereikt. Eind 2018 waren 136 gemeenten in Nederland bij JOGG aangesloten. Dit is ruim een derde van alle Nederlandse gemeenten. JOGG heeft in 2018 negentien landelijke maatschappelijke partners, veertien bedrijfspartners en drie kennispartners. Inmiddels zijn 32 bedrijven bij het ‘Akkoord Gezonde Voeding op Scholen’ aangesloten. Het aantal Team:Fit verenigingen, partijen aangesloten bij het ‘Akkoord Gezonde Voeding op Scholen’ en het aantal Gezonde Scholen is in 2018 ook verder gestegen. Om de leefomgeving van kinderen en jongeren structureel gezonder te maken is de volgende stap voor JOGG om in te zetten op de lokale implementatie en borging van de JOGG-aanpak in de aangesloten gemeenten.

Uitgelicht

Alle schoolterreinen geheel rookvrij in 2020 nog niet in zicht

Op dit moment heeft het merendeel van de scholen in het primair onderwijs (80%), meer dan de helft van de scholen in het voortgezet onderwijs (62%) en een klein deel van de scholen in het middelbaar beroepsonderwijs (14%) een geheel rookvrij schoolterrein. Volgens een amendement op de Tabakswet moeten per 1 augustus 2020 alle schoolterreinen geheel rookvrij zijn, maar niet alle schoolleiders blijken dit van plan te zijn. Genoemde redenen hiervoor zijn onder andere het niet willen opleggen van een rookverbod aan het personeel, en de verwachting dat leerlingen niet zullen stoppen met roken, maar buiten het schoolterrein gaan roken, waardoor de school geen toezicht meer kan houden.