Sport en zorg

Binnen het thema sport en zorg voert het Mulier Instituut onder andere onderzoek uit naar ervaringen met sport/bewegen als onderwerp van zorg, samenwerkingsverbanden tussen zorg- en sportorganisaties en betekenissen van sport/bewegen in tijden van ziekte. Hieronder staat een selectie van uiteenlopende projecten.

Monitoring van de verbinding van zorg en sport

Elk jaar monitoren we de ontwikkelingen in de verbinding van zorg en sport en verrichten we meer verdiepend onderzoek naar beleidsontwikkelingen of de rol van bijvoorbeeld de buurtsportcoach hierin.

  • In 2021 hebben we onder buurtsportcoaches uitgevraagd wat hun ervaringen zijn met het stimuleren van bewegen buiten de zorg. We vroegen hen hoe de huidige verbinding tussen zorg en sport eruitziet, wat de belemmeringen hierin zijn en welke aanknopingspunten er zijn om de verbinding te versterken. Lees meer in het rapport ‘Leefstijlpreventie door verbinding van het zorg- en sportdomein‘.
  • In 2022 hebben we de samenwerking van de buurtsportcoach met verschillende zorgprofessionals in kaart gebracht. Lees meer in het rapport ‘De verbinding van het zorg- en sportdomein‘.
  • In 2024 monitoren we de akkoorden/beleidsprogramma’s gericht op sporten en bewegen voor een gezonde leefstijl en fysieke en mentale gezondheidswinst, onder andere het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en het Integraal Zorgakkoord (IZA).

Implementatie van Bewegen op Recept (BOR) (2019-2022)

Mensen die zich met een leefstijlgerelateerde klacht melden bij de huisarts, worden bij Bewegen Op Recept doorverwezen naar een buurtsportcoach. Die begeleidt deze mensen dan naar passende beweegactiviteiten in de wijk.

In dit project volgden we met een lerende aanpak het implementatieproces van BOR en wisselden we onderzoek doen af met het terugkoppelen en bediscussiëren van resultaten met de betrokkenen voor verdere verbetering van BOR. Middels interviews onder betrokken professionals (huisartsen, praktijkondersteuners, fysiotherapeuten, buurtsportcoaches en sportaanbieders), onderzochten we hun ervaringen met BOR en de onderlinge samenwerking. De tevredenheid, ervaringen en opbrengsten bij de deelnemers brachten we in kaart met een vragenlijstonderzoek.

De resultaten van dit onderzoek zijn terug te lezen in het rapport ‘Implementatiesuccessen en effecten van Bewegen op Recept‘.

Dit project is in 2021 vervolgd met een implementatieonderzoek waarbij aan de hand van Intervention Mapping (IM) passende en onderbouwde implementatiestrategieën zijn ontwikkeld om de uitvoering en borging van Bewegen Op Recept (BOR) te verbeteren. De resultaten hiervan volgen in het voorjaar van 2024.

Beide onderzoeken werden mogelijk gemaakt door ZonMw.

Contactpersoon: Kirsten Gutter.

Beweging in de diabeteszorg (2018-2019)

Tijdens dit participatieve project vertaalden we resultaten uit het onderzoek Sport in Tijden van Ziekte samen met zorgverleners naar de praktijk. Uit dat onderzoek kwam naar voren dat bewegen een lastig onderwerp is in de diabeteszorg, zowel in de ervaringen van zorgverleners als van mensen met type 2 diabetes. Door met zorgverleners gedurende een aantal sessies in gesprek te gaan over deze resultaten kwamen we tot de methodiek van het beweeg-cv en een werkboek voor zorgverleners met ervaringsverhalen en praktische oefeningen.

Dit project voerden we uit samen met zorggroep ROHA (Amsterdam), in afstemming met de Nederlandse Diabetes Federatie en de Bas van de Goor Foundation. Het werd gefinancierd door ZonMw.

Contactpersoon: Mirjam Stuij.

Sport in Tijden van Ziekte (2013-2018)

Over het algemeen wordt aangenomen dat sporten en bewegen goed is voor verschillende chronische ziektes, maar sport/bewegen heeft niet voor alle patiënten een positieve betekenis. Ook kunnen mogelijkheden en betekenissen bij sportliefhebbers veranderen na een diagnose.

Daarom voerden we samen met het Amsterdam UMC een grootschalig onderzoek uit naar betekenissen van sport/bewegen (in de zorg) voor mensen met diabetesdepressieborstkanker en hiv. We tekenden ‘sport-ziekteverhalen’ op van mensen met een chronische aandoening en namen diepte-interviews af met zorgverleners. Daarnaast liepen we mee in de praktijk, bijvoorbeeld bij wandelgroepen voor mensen met diabetes.

Alle resultaten rondom diabetes hebben we gebundeld in het rapport ‘Physical activity in type 2 diabetes care‘. Zie voor een korte Nederlandstalige samenvatting het bestand ‘Beweging in de type 2-diabeteszorg‘.

Dit project werd gefinancierd door NWO, de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek. Zie voor meer informatie en verhalen: www.stzverhalen.nl

Contactpersoon: Mirjam Stuij.

Uitgelicht

Sport vraagt om meer dan een beweegadvies

Het is belangrijk dat zorgverleners in de spreekkamer (meer) ruimte bieden voor het vertellen van verschillende ziekteverhalen en daarin aandacht hebben voor de betekenis van bewegen en sport. Alleen het geven van een beweegadvies is meestal niet voldoende, zo blijkt uit verhalen van mensen met type 2 diabetes en hiv. Vanuit beide groepen geeft de meerderheid aan dat ze zich bij het (weer) gaan sporten of bewegen onvoldoende begeleid voelen. Binnen de behandeling zou niet alleen ruimte moeten zijn voor sport- en beweegadvies in het kader van gezonde leefstijl, maar vooral ook vanuit een bredere relatie tot kwaliteit van leven.

Uitgelicht

Sport en bewegen belangrijk voor mensen met chronische ziekte, maar geen wondermiddel

Veel mensen die een depressie of borstkanker hebben (gehad), ervaren dat bewegen en sport op verschillende manieren belangrijk zijn voor herstel, preventie of acceptatie. De uitkomsten van het onderzoek Sport in Tijden van Ziekte bevestigen het belang van bewegen en sport voor veel mensen die een depressie of borstkanker hebben (gehad), maar tonen ook aan dat het geen wondermiddel is.