Verschillen in sportdeelname: de invloed van sociale factoren en lokaal sportbeleid

Remco Hoekman promoveert op de onderwerpen sportbeleid, sportaccommodaties en sportdeelname en hoe deze zich tot elkaar verhouden

Sportbeleid doet ertoe, maar sociale factoren zijn belangrijker bij het verklaren van verschillen in sportdeelname. Dat concludeert Remco Hoekman in zijn proefschrift dat hij op 4 oktober verdedigde aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Hoekman stelt vast dat hogere sportuitgaven van gemeenten samenhangen met kleinere participatieverschillen tussen hoge en lage statusgroepen. Verder bleek dat een grotere diversiteit aan sportaccommodaties de kans op maandelijkse sportdeelname vergroot. Hoewel lokaal sportbeleid op onderdelen van betekenis is, bleken de sociale omgeving en sociaaleconomische achtergrondkenmerken van grotere betekenis bij het verklaren van verschillen in sportdeelname.

Door lokaal sportbeleid en individuele sportdeelname vanuit een sociaalecologisch perspectief te onderzoeken, biedt Hoekman een overzicht van de ontwikkeling en het functioneren van lokaal sportbeleid, én van de relevantie van lokaal sportbeleid voor het verklaren van verschillen in sportdeelname. Deze onderdelen zijn tot dusverre in wetenschappelijk onderzoek onderbelicht gebleven. Hoekman laat zien dat de context en exogene ontwikkelingen mede bepalen hoe het sportbeleid eruit ziet en dat in relatie tot sportdeelname diverse omgevingen van invloed zijn op het sportgedrag van het individu. De verkregen inzichten zijn relevant voor beleidsmakers en waardevol bij het bepalen van de effectiviteit van lokaal beleid.

Sportbeleid en sportgedrag

Uit het proefschrift van Hoekman blijkt dat lokaal sportbeleid tot op zekere hoogte het sportgedrag van het individu beïnvloedt. Daarnaast levert het belangrijke informatie op voor beleidsmakers over welke groepen en omgevingen in het bijzonder in de sportdeelname achterblijven en waar extra aandacht op zijn plaats is om de sportdeelname te vergroten. De sportdeelname in lage statuswijken en bij lage inkomensgroepen, lager opgeleiden en ouderen blijft duidelijk achter. Om de sportdeelname te verhogen, wordt in het proefschrift een doelgroepenbeleid aanbevolen waarbij verschillende omgevingssystemen onderdeel uitmaken van interventies of beleidsprogramma‘s om zo het potentiële effect op het gedrag van het individu te vergroten. Op deze wijze kan de betekenis van het lokale sportbeleid worden vergroot, niet alleen in termen van de sportdeelname, maar zeker ook in termen van de maatschappelijke waarde van sport, die voor specifieke groepen, zoals kinderen in armoede en mensen met een beperking, evidenter zijn.

Sportinfrastructuur in Nederland

Remco Hoekman toont aan dat de sportinfrastructuur in Nederland op orde is en dat hiermee goede randvoorwaarden voor sportbeoefening aanwezig zijn. In tegenstelling tot andere landen is in lage statuswijken in Nederland ook sprake van een goede bereikbaarheid van sportaccommodaties. Dit is iets om te koesteren en op voort te bouwen. Het (beter) benutten van deze sportinfrastructuur zou daarom centraal moeten staan, waarbij naast de accommodaties (hardware), aandacht moet zijn voor de organisaties (orgware) en de activiteiten (software) die hier plaatsvinden.

Reflexiviteit bij sportbeleid

In zijn proefschrift is Hoekman kritisch op de reflexiviteit in het sportbeleid. Hij stelt dat meer reflectie op de betekenis van sportbeleid en op de werkzame mechanismen van beleidsactiviteiten op zijn plaats is. Tot op heden vindt maar beperkt monitoring en evaluatie van lokaal sportbeleid plaats en is onduidelijk of de doelen worden gerealiseerd. In relatie tot de effectiviteit en doelmatigheid van sportbeleid signaleert Hoekman verder een mismatch tussen de doelen van beleid en de inzet van middelen. De doelen van het sportbeleid richten zich vooral op gezondheid en sociale participatie, terwijl ongeveer 85 procent van het lokale sportbudget aan sportaccommodaties wordt besteed. Hierdoor ontbreekt het aan een logische relatie tussen de beleidsdoelen, de beleidsactiviteiten en de inzet van middelen. Dit vraagt om een kritische blik op de financieringsmechanismen van lokaal sportbeleid in relatie tot de maatschappelijke doelen van het sportbeleid.

Promotie

Remco Hoekman is als senior onderzoeker werkzaam bij het Mulier Instituut en voor onderzoek en onderwijs op het thema van sportbeleid en sportsociologie verbonden aan de Radboud Universiteit. Remco Hoekman promoveerde op donderdag 4 oktober 2018 om 10.30 uur in de Aula van de Radboud Universiteit, Comeniuslaan 2, Nijmegen.

Klik hier om het complete proefschrift, inclusief Nederlandstalige samenvatting, te downloaden.

Wilt u meer weten over dit onderzoek? Neem dan contact op met de promovendus: Remco Hoekman