Gendergelijkheid
Van oudsher is de georganiseerde sport een aangelegenheid van en voor mannen: veel competitieve vormen van sport werden als ongeschikt of zelfs schadelijk gezien voor meisjes en vrouwen. Daarin is gedurende de vorige eeuw en begin deze eeuw veel veranderd. Langzamerhand werden alle traditionele mannensporten en -sportdisciplines toegankelijk voor meisjes en vrouwen. Zo doen vrouwen op de Olympische Spelen sinds 1984 mee aan wielersportdisciplines (mannen vanaf 1896), sinds 1996 aan voetbal (mannen vanaf 1900) en sinds 2012 aan boksen (mannen vanaf 1896).
Sinds 2000 winnen vrouwelijke topsporters het leeuwendeel van de internationale medailles voor Nederland. Toch is er nog altijd sprake van genderongelijkheid, zowel wat betreft kansen en mogelijkheden tot deelname als wat betreft de verenigingscultuur of de vertegenwoordiging in leidinggevende posities. Dit is ook terug te zien in het Europese Topvoetbal.
Het Mulier Instituut monitort ontwikkelingen en verricht meer verdiepende analyses op het gebied van genderdiversiteit en -gelijkheid.
Zie voor Nederland in een Europees (vergelijkend) perspectief het boek Gender Diversity in European Sport Governance.
Lhbti+-inclusie
Nauw verwant aan genderdiversiteit is de inclusie qua seksuele voorkeur en genderidentiteit, zoals lesbische, homoseksuele, biseksuele, transgender of intersekse personen (lhbti). Traditioneel worden homoseksuele mannen net als vrouwen als minder geschikt gezien voor sport en is in sommige (mannen)sporten homonegativiteit genormaliseerd.
Vanuit het in 2008 gestarte beleidsprogramma Alliantie Gelijkspelen zet een netwerk van verschillende sport- en belangenorganisaties in op de bevordering van lhbti+-inclusie in de sport. De afgelopen jaren kreeg daarbinnen ook de inclusie van transgender, intersekse en non-binaire personen in de (georganiseerde) sport meer aandacht.
Het Mulier Instituut verricht sinds 2003 onderzoek naar ontwikkelingen in verschillen in (club)sportdeelname naar seksuele voorkeur en genderidentiteit en lhbti+-inclusie in de sport. Zie hiervoor ook de pagina Sociale uitsluiting en discriminatie. De meest recente publicaties:
- Verkenning discriminatie en racisme in sport en cultuur (2023)
- Ondersteuning gemeenten bij vergroten lhbti+-inclusie sportclubs(2023)
- Discriminatie in het voetbal. Een perspectief vanuit de arbitrage (2023)
- LHBT+-acceptatie op de sportvereniging (hoofdstuk 6) (2022)
- Monitoring “inclusive masculinity” in sport in the Netherlands 2008-2021 (2022)
- Homo-acceptatie bij sportverenigingen (2021)
- Sportdeelname en ervaringen van transgender personen (2021)
- Homo-acceptatie in het betaald mannenvoetbal (2021)
- Homosportverenigingen in Nederland 1980-2020(2021)