De sportwereld als geheel profileert zich als een sector waarin verbinding en respect centraal staan. Sport wordt door beleidsmakers en burgers gezien als voorbeeld van ‘verbroedering’ en ‘integratie’. Maar behalve in positieve zin is sport ook in negatieve zin een ‘spiegel’ van de samenleving, met daarin ook de keerzijden van integratie en verbroedering, zoals racisme, homofobie, discriminatie en sociale uitsluiting. 

De beleids- en onderzoeksaandacht voor (etnisch-raciale) integratie en uitsluiting is niet nieuw, maar staat al sinds de jaren negentig van de vorige eeuw op de beleidsagenda. De ondertekening van het Nationaal Sportakkoord in 2018 leidde via de deelakkoorden diversiteit en positieve sportcultuur tot hernieuwde beleidsaandacht voor uitsluiting en discriminatie, onder meer in verband met seksuele voorkeur en genderidentiteit en met huidskleur en afkomst.

Het Mulier Instituut onderzoekt in hoeverre mechanismen van uitsluiting voorkomen in zowel de breedte– als professionele sport en in welke mate dit thema aandacht krijgt binnen sportbeleid van gemeenten, sportbonden en verenigingen. Deels richt dit onderzoek zich op het in beeld brengen van expliciete vormen van uitsluiting, zoals racistische spreekoren, maar deels ook op subtielere, impliciete (en soms onbewuste) vormen van uitsluiting (bv. ‘homograpjes’).

Etniciteit  

Onderzoek naar sportdeelname, sociale acceptatie en in- en uitsluiting met betrekking tot etniciteit wordt zowel uitgevoerd vanuit het thema sportcultuur als vanuit inclusief sporten en bewegen/diversiteit. Zie voor meer informatie en publicaties ook de pagina’s over sociaaleconomische status (SES) en etniciteit. 

Van 2019 -2022 verschenen de volgende publicaties:

• Sportgedrag, ervaren belemmeringen en racisme onder etnische minderheden
• Ervaren racisme en discriminatie onder profvoetballers
• De toegankelijkheid van sportaanbod voor tienermeiden met een Nederlands-Turkse en Nederlands-Marokkaanse migratieachtergrond
• De betekenisgeving van Utrechtse sportaanbieders aan etnische diversiteit in de sport
• Racisme, sociale kramp en innerlijke drijfkrachten in het betaald voetbal

Gender en seksuele voorkeur (LHBTI-acceptatie) 

Ook onderzoek gerelateerd aan genderdiversiteit en seksuele voorkeur (LHBTI-acceptatie) wordt zowel vanuit het thema sportcultuur als vanuit diversiteit uitgevoerd. Zie voor meer informatie en publicaties over sportdeelname, sociale acceptatie en in- en uitsluiting van deze groepen ook de themapagina over gender en seksuele voorkeur. 

Van 2020 -2022 verschenen de volgende publicaties:

• Sportgedrag en ervaren homo-acceptatie door homo- en biseksuele mannen en vrouwen (2020)
• Homo-acceptatie in het mannentophockey (2020)
• LHBTI acceptatie in de breedtesport; samenhang acceptatie en het wel of niet kennen LHBTI-persoon (2020)
• Sportdeelname en ervaringen van transgender personen (2021)
• Homo-acceptatie in het betaald mannenvoetbal (2021)
• Homo-acceptatie bij sportverenigingen

Monitor ‘Ons voetbal is van iedereen’ – aanvalsplan tegen racisme en discriminatie in het voetbal 

Binnen het voetbal is de (etnisch-raciale) in- en uitsluiting extra zichtbaar aanwezig. Voetbal is al jarenlang volkssport nummer één onder jongens en mannen van allerlei rangen en standen. Het kent veel etnisch gemengde clubs, van recreantenverenigingen tot profclubs, en een etnisch zeer diverse groep voetbalhelden. Tegelijkertijd kenmerkt voetbal zich ook door de relatief late en langzame acceptatie van vrouwenvoetbal door de Europese en landelijke voetbalbond (sinds 1971), maar zeker ook door racistische, antisemitische en homofobe uitingen, leuzen en spreekkoren in het (betaald) voetbal.

De expliciet racistische bejegening van Excelsior-speler Ahmad Mendes Moreira door fans van FC Den Bosch op 17 november 2019 leidde, met de lancering van een actieplan tegen racisme en discriminatie in het voetbal getiteld ‘Ons voetbal is van iedereen’, tot beleidsaandacht voor racisme en discriminatie binnen het voetbal. Het Mulier Instituut verricht de monitoring van dit actieplan tegen racisme en discriminatie in het voetbal. Begin 2021 verscheen de eerste voortgangsrapportage en begin 2022 een tweede beknopte voortgangsrapportage. 

Eind 2022 rapporteert het Mulier Instituut in een meer verdiepende evaluatiestudie over de opbrengsten van het Aanvalsplan.