Fietsstimulering in de praktijk
Wat gemeenten al doen en wat er nodig is
Samenvatting
Ruim drie kwart van de Nederlandse gemeenten zet zich in om fietsen te stimuleren. Dat doen ze vooral via campagnes, vooral gericht op oudere inwoners. Maar om mensen structureel aan het fietsen te krijgen, is meer nodig dan alleen campagnes. Dat blijkt uit onderzoek van het Mulier Instituut.
Het merendeel van de gemeenten (64%) richt zich bij het stimuleren van fietsen op mensen van 65 jaar en ouder. Ongeveer twee op de vijf richten zich (ook) op mensen met een migratieachtergrond (42%) of op kinderen van 4-11 jaar (37%).
Fietsstimulering vooral via campagnes
Drie kwart van de gemeenten die fietsen stimuleren, doet dit via voorlichtingen en/of (veiligheids)campagnes - in combinatie met een of meerdere andere maatregelen (78%). Ze werken hierbij samen met verschillende organisaties, zoals:
- welzijnsinstellingen (53%);
- fietsenmakers (37%);
- sportbedrijven (42%);
- scholen (37%).
Campagnes zijn vaak niet genoeg
Campagnes, zoals voorlichtingsacties of promotieacties, zijn meestal niet voldoende om mensen structureel vaker te laten fietsen. Evaluaties van eerdere campagnes lieten geen blijvend effect zien. Het is daarom belangrijk om in te zetten op een brede aanpak. Campagnes kunnen daar wel onderdeel van zijn. Samenwerking tussen verschillende beleidsdomeinen van de gemeente is bij zo’n aanpak cruciaal.
Aanbevelingen voor toekomstig beleid
Dit rapport geeft de volgende handvatten voor beleidsambtenaren:
- Zet in op een integrale aanpak: betrek meerdere beleidsdomeinen bij fietsstimulering. Zoals infrastructuur, verkeersveiligheid, inclusie en gezondheid.
- Maak geen los beleid voor de e-bike, maar zie deze als onderdeel van het totale mobiliteitsbeleid.
- Besteed aandacht aan jonge kinderen, jongeren en andere kwetsbare groepen. Investeer in hun fietsvaardigheden en zelfstandigheid, zodat ze vertrouwen en routine opbouwen en een leven lang gaan fietsen.
- Investeer in onderzoek en monitoring om te weten wat werkt. Zo krijg je inzicht in succesvolle aanpakken en kun je beleid gericht verbeteren.
Vragenlijst onder Nederlandse gemeenten
Voor dit onderzoek is in 2024 een vragenlijst uitgezet onder beleidsambtenaren van gemeenten. Dit is gedaan via het panel van de Vereniging Sport en Gemeenten (VSG). 95 gemeenten vulden de vragenlijst in.
Literatuurverwijzing: Westerbroek, M (2025). Fietsstimulering in de praktijk: wat gemeenten al doen en wat er nodig is. Utrecht: Mulier Instituut.