Verenigingsmonitor

Met de Verenigingsmonitor onderzoeken we hoe het ervoor staat met de sportverenigingen in Nederland. Landelijk, maar ook lokaal, voor provincies, gemeenten en sportbonden.

Over de verenigingsmonitor

De Verenigingsmonitor is een uitgebreide set vragen die we uitvragen onder de verenigingen van het Verenigingspanel. Dit landelijke panel staat model voor de ongeveer 26.000 sportverenigingen die Nederland telt en waarvan bijna 22.000 verenigingen bij sportbonden van NOC*NSF zijn aangesloten.

De landelijke Verenigingsmonitor voeren we uit met steun van het ministerie van VWS. In opdracht van provincies, gemeenten en bonden zetten we daarnaast provinciale, gemeentelijke en bondspecifieke Verenigingsmonitoren uit. Daarbij kunnen we de uitkomsten ook vergelijken met landelijke cijfers of uitkomsten van bijvoorbeeld vergelijkbare gemeenten.

Onderwerpen

In een Verenigingsmonitor komen verschillende aspecten van het functioneren van een vereniging aan bod:

• algemene kenmerken: tak van sport, omvang, locatie, eigen sportaccommodatie en/of kantine;
• leden en activiteiten: samenstelling ledenbestand (leeftijd, geslacht, sporters met een beperking), ledenverloop, activiteiten, ontwikkeling sportaanbod;
• bestuur en beleid: samenstelling bestuur (aantal bestuursleden, leeftijd, zittingsduur, geslacht en etniciteit, functie), grootste zorgen in de vereniging, beleidsvoering (beleidsplannen);
• kader: vrijwilligers, vergoedingen en salarissen, professionalisering;
• externe contacten: adviezen en ondersteuning, samenwerking;
• financiën: financiële positie;
• accommodatie: beheer en onderhoud, capaciteit;
• maatschappelijke oriëntatie: activiteiten voor leden en niet-leden, sportstimulering, bijdrage maatschappelijke thema’s.

Een Verenigingsmonitor kunnen we uitbreiden met een of meer thematische vragenblokken. Zo hebben we peilingen verricht op thema’s als de gezonde sportkantine, veilig sportklimaat, energiemaatregelen, sportgezondheidszorg, rookbeleid, seksuele intimidatie, accommodatiebeleid en leden- en kaderbeleid. Een verenigingsmonitor kan zo een vast onderdeel worden van een beleidsmonitor, zoals bij de monitoring van het Nationaal Sportakkoord en de Brede Regeling Combinatiefuncties.

Jaarbericht Verenigingsmonitor

Jaarlijks verschijnt het Jaarbericht Verenigingsmonitor met daarin de belangrijkste resultaten van de Verenigingsmonitor van het afgelopen jaar.

Door de herhaling van vraagstellingen en het gebruik van uniforme vragen en begrippen kunnen we langetermijnontwikkelingen in kaart brengen. Belangrijke ontwikkelingen drukken we uit in kengetallen (indicatoren). Het jaarbericht verschijnt sinds 2016.

Provinciale Verenigingsmonitoren

In samenwerking met Sportservice Overijssel hebben we een Overijsselse verenigingsmonitor ontwikkeld die om de twee jaar door sportservice Overijssel wordt uitgezet in de Overijsselse gemeenten. Voor deze provinciale monitor vormt de landelijke verenigingsmonitor een benchmark.

Gemeentelijke Verenigingsmonitoren

Gemeentelijke verenigingsmonitoren worden vaak uitgebreid met vragen die passen bij de actuele vraagstukken in de gemeente. Een andere mogelijkheid is om de lokale verenigingsmonitor uit te breiden met een vitaliteitsindex. Op basis van de verenigingsmonitor bepalen we de organisatiekracht en de maatschappelijke oriëntatie van de verenigingen. Deze twee indicatoren samen bepalen de vitaliteit van de sportverenigingen in de gemeente.

Verschillende gemeenten, zoals Dordrecht, Arnhem en Tilburg monitoren de ontwikkeling van sportverenigingen door om de paar jaar een verenigingsmonitor uit te zetten. Iedere gemeente legt daarbij haar eigen accent passend bij de lokale situatie, ontwikkelingen en het lokale beleid.