Sport- en beweegdeelname van mensen met een verstandelijke beperking
Samenvatting
Veel mensen met een motorische of verstandelijke beperking ervaren belemmeringen bij sportieve activiteiten. Van vermoeidheid en te hoge kosten tot te weinig mensen om samen sportieve activiteiten mee te doen. Dat blijkt uit twee onderzoeken van het Mulier Instituut in samenwerking met het Nivel.
Wandelen, fitness, zwemmen en fietsen populairst
Mensen met een motorische of verstandelijke beperking doen allerlei sportieve activiteiten. Met name wandelen, fitness, zwemmen en fietsen zijn populair.
Vooral belemmeringen door persoonlijke situatie
De ervaren belemmeringen bij sportieve activiteiten lopen uiteen. Maar meestal hebben ze te maken met iemands persoonlijke situatie. De meest genoemde redenen om geen sportieve activiteiten te doen, zijn:
- de beperking of hun gezondheid;
- niet genoeg energie.
Voor mensen met een verstandelijke beperking is ook vaak een reden dat ze sportieve activiteiten niet leuk vinden. Of dat ze vinden dat ze er niet goed in zijn. Mensen met een motorische beperking noemen deze belemmeringen bijna nooit.
Ook contacten, kosten en aanbod vormen soms belemmeringen
In beide groepen geeft een deel van de mensen aan dat ze weinig mensen hebben om samen sportieve activiteiten mee te doen. Mensen met een motorische beperking geven daarnaast vaak aan dat sportieve activiteiten te duur zijn. Voor mensen met een verstandelijke beperking speelt een gebrek aan sportieve activiteiten bij de zorginstelling vaak een rol.
Lang niet iedereen wil sportieve activiteiten doen
Twee op de vijf niet-sporters met een beperking geven aan géén behoefte te hebben aan deelname aan sportieve activiteiten. Dat geldt zowel voor mensen met een verstandelijke beperking als voor mensen met een motorische beperking.
Sportieve activiteiten leveren veel plezier op
De mensen met een beperking die aan sportieve activiteiten doen, beleven daar veel plezier aan. Vooral als ze in verenigingsverband actief zijn:
- Mensen met een motorische beperking geven hun plezier gemiddeld een 7,9. Degenen die lid zijn van een sportvereniging geven een 8,5.
- Mensen met een verstandelijke beperking geven hun plezier gemiddeld een 8,0. Degenen die lid zijn van een sportvereniging geven een 8,9.
Ondersteunende organisaties nauwelijks bekend
Er zijn allerlei landelijke initiatieven die sportieve activiteiten voor mensen met een beperking ondersteunen. Maar de meeste mensen met een beperking kennen deze niet. Slechts enkele initiatieven, zoals Special Olympics Nederland, kent een deel van de doelgroep.
Onderzoek onder twee panels van het Nivel
Voor dit onderzoek is in samenwerking met het Nivel een vragenlijst uitgezet bij leden van twee panels van het Nivel:
- Mensen met een motorische beperking uit het Nationaal Panel Chronisch zieken en Gehandicapten (NPCG).
- Mensen met een verstandelijke beperking uit het Nivel Panel Samen Leven (PSL). Voor dit onderzoek delen vertegenwoordigers van mensen met een lichte of matige verstandelijke beperking hun ervaringen.
Literatuurverwijzing: Hoogendijk, R., Smit, D., Gómez Berns, A., & Lindert, C. van (2025). Sport- en beweegdeelname van mensen met een verstandelijke beperking. Utrecht: Mulier Instituut.