Belemmeringen bij sporten tijdens menstruatie, zwangerschap en overgang

2 september 2024

De meerderheid van de vrouwen ervaart gedurende verschillende (levens)fases belemmeringen tijdens het sporten. Het gaat dan om de pubertijd, tijdens de menstruatie, tijdens de zwangerschap en in de overgang. Vrouwen ervaren bijvoorbeeld fysieke ongemakken zoals bekkenbodemklachten of incontinentie. Ook hebben sommige vrouwen last van mentale uitdagingen tijdens het sporten in deze verschillende fases. Dat blijkt uit onderzoek van het Mulier Instituut naar de sportdeelname van vrouwen in verschillende levensfases.

Rustiger, minder, of even pauzeren

Door de belemmeringen gaan veel vrouwen minder of rustiger sporten. Ze sporten minder intensief, slaan het sporten wel eens over, of stoppen zelfs (tijdelijk) met sporten. De aanpassingen aan hun sportdeelname komen het vaakst voor tijdens de zwangerschap. Maar ook tijdens de menstruatie en de overgang sporten vrouwen anders.

’Ik zit in een zwangerschapsbootcamp met allemaal vrouwen die zwanger zijn. De bootcamp is aangepast op wat je dan fysiek nog mag en met een trainer met kennis daarover.’ 

Sporten heeft ook voordelen

Aan de andere kant biedt sport veel vrouwen in deze levensfases ook voordelen. In de pubertijd is sport voor 46 procent van hen een goede uitlaatklep en voor 39 procent ‘een manier om zich zekerder te voelen’. Sport helpt vrouwen ook in de andere fases om ongemakken en fysieke of mentale klachten te verminderen.

‘Tijdens mijn menstruatie ben ik wat droeviger en helpt sporten mij juist om die gedachtes van me af te zetten’ .

Vrouwen ervaren ook dat sport een manier is om te herstellen van de zwangerschap en bevalling. In de overgang is preventie een belangrijke reden om te sporten. De vrouwen geven aan te sporten om sterk en soepel en in conditie te blijven. 

‘Door afname van oestrogeen kunnen botten brozer worden, daarom doe ik nu aan krachttraining.’

Deze voordelen zorgen ervoor dat een deel van de vrouwen in al deze fases juist intensiever of vaker gaan sporten. Of sporten gaan doen die beter passen bij hun persoonlijke doelen.

Onze aanbevelingen

Op basis van de bevindingen raden we aan meisjes en vrouwen in hun sportdeelname te ondersteunen: 

• Geef vrouwen, sportaanbieders en zorgverleners (nog vaker/meer) voorlichting over hoe sport hormonale belemmeringen kan verminderen of zelfs voorkomen. Sport- of zorg(kader)opleidingen, sportcoaches/trainers of andere vrouwen kunnen deze voorlichting geven.

• Zet vrouwen in als ambassadeur om belemmeringen bij andere vrouwen, sportaanbieders of zorgverleners bespreekbaar te maken en bestaande taboes rondom deze thema’s te doorbreken.

Vragenlijst onder 750 vrouwen

Voor ons onderzoek ‘Vrouwen en sportdeelname’ vulden 750 vrouwen (tussen de 18 en 80 jaar) een online vragenlijst in via het Nationaal Sportonderzoek (najaar 2023) van het Mulier Instituut. Iets minder dan een derde van deze vrouwen was 18-34 jaar oud, een derde 35-54 jaar en iets meer dan een derde 55-79 jaar. De groep vrouwen was ook qua opleidingsniveau gelijk verdeeld.